Ταοϊσμός, η ατραπός των αρχαίων σοφών
Το Τάο που μπορεί να εκφραστεί δεν είναι το αιώνιο Τάο. -Lao Tzu.
Ο Ταοϊσμός, που στην Κίνα είναι γνωστός σαν Tao Chiao ή η "Διδασκαλία του Δρόμου", είναι μια πνευματική παράδοση που ιδρύθηκε από τον Κινέζο σοφόα Λάο Τσε γύρω στο 600 π.Χ., αν και φαίνεται ότι υπήρχε και πριν από την εποχή του Λάο Τσε. Το Τάο είναι η δίχως όνομα, υπερβατική πραγματικότητα. Είναι ουσιαστικά ταυτόσημο με το Άπόλυτο, αλλά στην κυριολεξία Τάο σημαίνει "Δρόμος".
"Τάο είναι το μονοπάτι που ανοίγει κανείς μόνος του και καθώς προχωράει, τα ίχνη του μονοπατιού σβήνονται πίσω του".
Παρόμοια με σχετικούς όρους άλλων διδασκαλιών και παραδόσεων, όπως Ντάρμα στον βουδισμό ή Μπράχμαν στον ινδουισμό, το Τάο είναι ανώνυμο αλλά υπερβαίνει και περιλαμβάνει όλες τις ιδέες σχετικά με αυτό. Το Τάο έχει αρκετά νοηματικά επίπεδα. Το πρώτο και πιο βαθύ είναι ότι το Τάο είναι το Υπερβατικό Απόλυτο. Το δεύτερο επίπεδο είναι ότι το Τάο είναι έμφυτο στο σύμπαν, μια ενεργός δύναμη που εκφράζει την εξέλιξη, ή την αρχή της ζωής. τέλος, Τάο σημαίνει επίσης τον "δρόμο της ζωής", τον "τρόπο που ζούμε", τις διδασκαλίες και τις μεθόδους μέσω των οποίων εναρμονίζει κανείς την κατανόηση και την ενέργειά του με το συμπαντικό Τάο. Συνεπώς με τον όρο Τάο εκφράζεται επίσης η ιδέα της υπερβατικής πραγματικότητας και η ατραπός της αρμονίας και της αφύπνισης. Σύμφωνα με τον Ταοϊσμό κάθε ανθρώπινη ύπαρξη είναι μια αντανάκλαση ολόκληρου του σύμπαντος - ένας μικρόκοσμος μέσα στον μακρόκοσμο. Τόσο το σύμπαν όσο και τα όντα που ενοικούν σ' αυτό υπόκεινται στον ίδιο θείο νόμο, τον Νόμο του Τάο. Ζώντας σύμφωνα με το Τάο ζει κανείς σε αρμονία με την Φύση.
Λονγκού Σαν, η έδρα των Ταοϊστών Ζενγκί, στο Τζιανξί της Κίνας.
Οι βασικές πηγές του ταοϊσμού είναι τα βιβλία Τάο Τε Τζινγκ και Τσουανγκ Τζε. Το Τάο Τε Τζινγκ θεωρείται το πιο σημαντικό από τα ταοϊστικά κείμενα. Πρόκειται για ένα συνοπτικό κείμενο που αναφέρει τις βασικές δοξασίες και αρχές του Ταοϊσμού. Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη παράδοση ο Λάο Τσε το έγραψε πριν φύγει από την Κίνα για να πάει στο Θιβέτ. Ο Γιν Χι, ένας φύλακας των συνόρων που αντιλήφθηκε την σοφία του Λάο Τσε τον παρακάλεσε να μην φύγει χωρίς να μεταβιβάσει την σοφία του. Πρόκειται για ένα βασικό κείμενο που αποτελεί το θεμέλιο των ταοϊστικών αντιλήψεων το οποίο θεωρείται ότι γράφτηκε κατά την διάρκεια του 6ου αιώνα περίπου π.Χ. Το κείμενο Τζουάνγκ Τσε αποδίδεται παραδοσιακά στον Κινέζο σοφό Τζουάνγκ Τσε (399-286 π.Χ.) και περιέχει πεζά κείμενα, ποιήματα, ιστορίες και συζητήσεις.
Ο Ταοϊσμός συνδέθηκε με την μετέπειτα βουδιστική σχολή του Ζεν εξαιτίας της έμφασης που έδινε στην αταραξία, στην φυσικότητα στην φώτιση και ειδικά στην δοξασία του γου-γουέι (wu-wei, μη-δράση). Η επιρροή του Ταοϊσμού υπήρξε τόσο βαθιά ώστε είναι δύσκολο να βρει κανείς μια όλη του κινέζικου πολιτισμού που να μην έχει επηρεαστεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από αυτόν. Η θρησκεία, η πολιτική, η ιατρική, η ψυχολογία, η αλχημεία, η αστρολογία, η τέχνη, η μουσική, η φιλολογία, το Φενγκ Σούι και οι πολεμικές τέχνες - παντού βρίσκουμε την χαρακτηριστική σφραγίδαα των διδασκαλιών του Ταοϊσμού.
Η Ημέρα ενός Ταοϊστή
Η Ημέρα ενός Ταοϊστή
Jeh Yung Ching
[Ένα αρχαίο ταοϊστικό κείμενο γραμμένο από άγνωστο συγγραφέα. Βλέπε http://www.sacred-texts.com/tao/sbe40/index.htm]
1. Ως προς το τι πρέπει να γίνει σε μια μέρα, εφόσον έχει ρυθμιστεί το θέμα της διατροφής και της δίαιτας, αυτές εδώ είναι οι κατάλληλες συμβουλές. Ας καθίσει κανείς ευθυτενώς με το στόμα του κλειστό, και ας μην επιτρέπει να εμφανίζεται οποιαδήποτε σκέψη στον νου του. Ας λησμονήσει το καθετί και το πνεύμα του ας έχει έναν μοναδικό σκοπό. Τα χείλη του ας είναι κολλημένα μεταξύ τους, και τα επάνω δόντια του ας πιέζουν τα κάτω. Ας μην κοιτάζει τίποτε με τα μάτια του, ούτε να ακούει κάποιον ήχο με τα αυτιά του. Ας παρατηρεί με όλη την προσοχή του τα εσωτερικά του αισθήματα. Ας παίρνει βαθιές αναπνοές και έπειτα ας βγάζει σιγά-σιγά τον αέα, χωρίς διάλειμμα, έτσι ώστε να φαίνεται πως μερικές φορές αναπνέει και άλλες όχι. Με αυτόν τον τρόπο κάθε διέγερση του νου φυσικά θα εξαφανιστεί, το νερό από τα νεφρά θα ανέλθει, θα παραχθεί σάλιο στο στόμα, και το σώμα θα είναι γεμάτο με ενέργεια. Έτσι μπορεί κανείς να εφαρμόσει την τεχνική της μακροζωίας.
2. Κατά τη διάρκεια των δώδεκα ωρών της ημέρας ας εστιάζει κανείς τον νου του στην απόλυτη Αγνότητα. Όταν δεν προβάλλει καμμιά σκέψη, αυτό αποκαλείται Αγνότητα. Όταν τίποτε δεν εισέρχετσι τον Πύργο της Διάνοιας αυτό αποκαλείται Αγνότητα. Το σώμα είναι οίκος της πνοής (τσ’ι)· ο νους είναι η διαμονή του πνεύματος (σεν). Καθώς οι σκέψεις κινούνται, κινείται και το πνεύμα· καθώς κινείται το πνεύμα, και η πνοή διανέμεται ανάλογα. Όταν οι σκέψεις ηρεμούν, το πνεύμα γαληνεύει· όταν το πνεύμα γαληνεύει, η πνοή περισυλλέγεται.
Τότε οι αληθινές δυνάμεις των πέντε στοιχείων ενώνονται και σχηματίζουν τη νεφρίτινη κούπα που είναι γεμάτη με ελιξίριο και το σώμα ζει σε μια γλυκιά αρμονία. Αυτό το ελιξίριο απλώνεται σαν την ουσία του χρίσματος ως το κεφάλι. Τότε είτε περπατάει είτε αναπαύεται, είτε κάθεται είτε κοιμάται, ο άνθρωπος αισθάνεται το σώμα του ανάλαφρο σαν τον άνεμο, και νιώθει έναν κραδασμό σαν της βροντής. Τα αυτιά του ακούνε τους ύμνους των Αθανάτων· ακούει μελωδίες χωρίς μουσικά όργανα, ομιλίες χωρίς λόγια και τυμπανοκρουσίες χωρίς τύμπανα. Το πνεύμα και η πνοή ενώνονται και επιστρέφει η ανθηρότητα της παιδικής ηλικίας. Ο άνθρωπος βλέπει να εκτυλίσσονται μεγαλειώδεις σκηνές μέσα του· πνεύματα του μιλούν· αντιλαμβάνεται άμορφες οντότητες και ζει στη χώρα των αθανάτων. Φτιάχνει το Μέγα Ελιξίριο και το πνεύμα του εξέρχεται και εισέρχεται όποτε θέλει. Αποκτάει τη μακροβιότητα του Ουρανού και της Γης και τη ακτιννοβολία του Ηλίου και της Σελήνης. Έχει ξεφύγει για πάντα από τις οδύνες της ζωής και του θανάτου.
3. Ας μην χαλαρώνει όμως τώρα τις προσπάθειές του. Κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας πρέπει να αγωνίζεται να είναι πάντα αγνός και αμόλυντος. Το πνεύμα είναι το παιδί της πνοής και η πνοή είναι η μητέρα του πνεύματος.
Όπως μια χήνα επωάζει τα αυγά της, έτσι πρέπει να διατηρεί το πνεύμα του και να θρέφει την πνοή του. Αν το κάνει αδιάλειπτα, αυτό είναι θαυμάσιο, πραγματικά θαυμάσιο! Γιατί έτσι το μυστήριο γίνεται τώρα βαθύτερο.
Στο σώμα υπάρχουν επτά πολύτιμα όργανα, τα οποία εμπλουτίζουν το σώμα, διατηρούν την αρμονική λειτουργία του και γεμίζουν τον οργανισμό και ζωτική δύναμη. Έχουμε δηλαδή την καρδιά, τα νεφρά, τους πνεύμονες, το κυκλοφοριακό σύστημα, τον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και τα γεννητικά όργανα. Αυτά είναι τα επτά πολύτιμα όργανα τα οποία καταστρέφονται όταν πεθαίνει το σώμα. Όταν όμως γίνουν λεπτοφυή με τη χρήση του Μεγάλου Γιατρικού, ο άνθρωπος ανέρχεται στη χώρα των αθανάτων.